Z kart historii….
Istniejący obecnie kościół o konstrukcji szkieletowej jest już trzecią świątynią z kolei w tym miejscu. Pierwsza spłonęła w roku 1583. Drugą o której wiadomo, że była „z pruskiego muru” rozebrano by mógł stanąć obecny kościół, którego fundatorem był Jacek Rybiński – opat oliwski w roku 1742. Kościół parafialny pierwotnie był p.w. Podwyższenia Krzyża Św. obecnie p. w. śś. Jakuba St. i Mikołaja.
Około roku 1771 odnowiono wieżę z elewacją zachodnią. Z roku 1882 pochodzi podmurówka ścian nad fundamentem, a w 1916 r. Odnowiono wieżę i zmieniono pokrycie dachowe ( gonty zastąpiono dachówką ). Przed 1979 renowacja.
Kościół usytuowany jest wśród drzew na wzniesieniu otoczonym murem kamienno – ceglanym. Wystrój wnętrza działa zapewne na wyobraźnie zmęczonych codzienną pracą parafian. Być może przybliża im niebo. Kościół parafialny o konstrukcji szkieletowej posiada wypełnienia murowane z cegły i otynkowane, na fundamencie z ociosanych głazów narzutowych. Jest on jednonawowy z wydzielonym nieco cięższym i niższym prezbiterium zamkniętym trójbocznie, przy którym od północnej strony znajduje się zakrystia. W przęśle zachodnim wbudowana jest do wnętrza wieża, mieszcząca w przyziemiu kruchtę.
Druga kruchta przy nawie od południowej strony. Wnętrze nakryte silnie spłaszczonym, pozornym sklepieniem kolebkowym. W tęczy o łuku odcinkowym znajduje się fazowana belka na dwóch ozdobnych wspornikach, a na niej umiejscowiony jest krucyfiks barokowy z poł. w. XVIII.
Okna i wejścia zamknięte są odcinkami łuku, ponadto w przęśle zach. okulusy. Chór muzyczny wsparty na dwóch słupach, z parapetem występującym trójbocznie w części środkowej, dzielonym płycinami z ozdobnie wycinaną listwą u dołu. W wejściach do kruchty południowej i zakrystii drzwi klepkowe, ćwiekowane, w tych ostatnich barokowy zamek, zapewne z czasu budowy. W pn-zach narożu zakrystii kaptur kominka, półokrągły, przechodzący ku górze w formę cylindryczną, z gzymsami i profilami. Na zewnątrz dolna część elewacji, nad kamiennym cokołem, licowana cegłą (1882), wyżej konstrukcja drewniana o układzie prostokątów, miejscami urozmaicona skośnymi belkami; elewacja zachodnia oszalowana deskami. W elewacji wsch. prezbiterium wnęka przesklepiona odcinkiem łuku. Gzymsy koronujące drewniane, profilowane szczyty obwiedzione deskami.
Dachy dwuspadowe, nad prezbiterium od wsch. trójpołaciowy, nad zakrystią pulpitowy; kryte dachówką. Przy wsch. szczycie nawy kwadratowa wieżyczka na sygnaturkę, podbita blachą.
Nad zach. częścią nawy nadbudowana czworoboczna wieża z puklastym zadaszeniem i ośmioboczną ślepą latarnią, oszalowana, nakryta dzwonowym hełmem pokrytym dachówką, na którym chorągiewka z datą 1916. Na jednej z belek konstrukcji data 1771, zapewne odnosząca się do wzniesienia wieży.”
Nie ulega wątpliwości, że ołtarz główny jest dziełem wczesnobarokowym z ok. 1640 roku. Został on przemalowany przez Lugarda z Glatz Kłodzko) w 1865 roku, konserwowany natomiast był przez Barbarę Szczypiorską w 1965-6. Ołtarz posiada dekorację snycerską chrząstkowo – małżowinową, ujęty korynckimi kolumnami i uchami. Kolumny oplecione są winną latoroślą, z maskami w kiściach owoców na dolnej części trzonów i popiersiami aniołów trzymających kartusze na podstawach kolumn, dźwigających fragmenty belkowania i woluty przerwanego naczółka, w uchach półpostacie aniołów; konchowe nisze, w których rzeźby śś. Jakuba Starszego i Jana Ewangelisty. Na belkowaniu figury śś. biskupa i Wacława; obrazy współczesne ołtarzowi.
W polu głównym Koronacja N. P. Marii (przemalowany), być może warsztat Bartłomieja Strobla, w dolnej strefie apostołowie i trzy niewiasty w strojach dworskich wokół pustego sarkofagu, w górnej scena koronacji, nawiązująca także do kompozycji o tym temacie Hermana Hana; w zwieńczeniu obraz Chrustusa jako Fons Vitae (zwany też Siedem Sakramentów Św.) będący uproszczoną repliką pelplińskiego pierwowzoru.
„ Ołtarze boczne usytuowane przy tęczy, późnobarokowe z ok. 1742 roku, konserwowane także przez Barbarę Szczypiorską w latach 1961-71, z ornamentyką późnobarokową akantowo – kwiatową i dorobioną w stylu rokoka, ujęte korynckimi kolumnami, ażurowymi uchami oraz walutowymi spływami w zwieńczeniu, w lewym zwieńczeniu rzeźby śś. Katarzyny i Barbary, dwóch pottów oraz hierogram Maria w glorii; obrazy: w polu głównym św. Józef z Dzieciątkiem (w. XX), w zwieńczeniu św. Roch(w. XX). W prawym zwieńczeniu rzeźby śś. Bernarda i Benedykta, dwóch puttów oraz litery IHS w glorii; obrazy: w polu środkowym św. Pielgrzym koniec wieku XIX, W ZWIEŃCZENIU Matka Boska z Dzieciątkiem (w. XX).
Przy prz. ścianie nawy znajduje się jeszcze jeden ołtarz, wczesnobarokowy 1630-40, stiukowy, częściowo przekształcany w XIX wieku, z parą konelowanych kolumn i uchami małżowinowymi z główkami aniołków, gipsowym wizerunkiem Matki Boskiej Częstochowskiej w polu środkowym oraz płaskorzeźbionym popiersiem Boga Ojca w uszatym obramieniu z rzeźbami dwóch zakonników 2 poł. w. XVIII, w zwieńczeniu.
Przez chwilę przyglądam się ambonce i zastanawiam się nad tym ile to czasu i serca można włożyć w dopracowanie każdego szczegółu.
„ Ambona barokowa 2. poł. w. XVII; korpus rozczłonkowany kolumienkami i płycinami z mal. Postaciami czterech ewangelistów, w płycinie parapetu schodów Chrystus dźwigający krzyż, w zaplecku Chrystus Dobry Pasterz, przemalowane. Chrzcielnica barokowa w. XVIII, z rzeźbą św. Jana Chrzciciela na pokrywie i współczesną ośmioboczną misą cynową. Kropielnica kamienna w. XVII-XVIII, z płaskorzeźbionym krzyżem w glorii. Ławy i balustrada komunijna przed ołtarzem głównym w. XVIII. Feretron w. XVIII, z obrazami św. Jadwigi i nierozpoznanej zakonnicy (przemalowanymi). Rama feretronu rokokowa 2.poł.w.XVIII. Obrazy barokowe: 1. Ostatnia Wieczerza ok. poł. w. XVII, konserwowany 1966, mal. przez naśladowcę obrazu z ołtarza Siedmiu Sakramentów Św. z katedry w Pelplinie ( dawniej w predelli ołtarza głównego, obecnie przechowywany na plebani ); 2. Śś. Jakub Starszy i Mikołaj, 2.poł.wXVII, z postaciami świętych na pierwszym planie i siedzącą na obłokach Matką Boską koronowaną przez Dzieciątko w strefie górnej. Krzyż procesyjny ludowy w. XIX. Monstrancja barokowa w. XVII/XVIII, z cechą miejską Gdańska i imienną Zygfryda Ornstera ( czynna 1691-1735 ); na stopie nakładane medaliony z przedstawieniami Chrystusa Salvadora, N.P. Marii Służebnicy Pańskiej, N.P. Marii Matki Ocalenia i św. Ignacego Loyoli, na ramionach bocznych figurki śś. Mikołaja i Jakuba Starszego, promienista gloria zwieńczona krucyfiksem i monogramem IHS. Kielich barokowy ok. 1680, z cechą miejską Gdańska i imienną Piotra Rohdego II ( czynny 1654-89 ), zdobiony wieńcem repusowanych kwiatów na stopie i liśćmi akantu na gruszkowatym nodusie. Krzyże ołtarzowe: 1. Drewniany rokokowy 2.poł.w.XVIII.; 2. drewniany klasycystyczny 1.poł.w.XIX; 3. żeliwny 2.poł.w.XIX. Lichtarze: 1-2. mosiężne w. XVI, na lwich łapach; 3-10. cynowe w. XVIII. Świecznik wiszący mosiężny, osiemnastoramienny, z lwem podtrzymującym kartusz z datą 1843, literami T B i gmerkiem. Dzwon odlany 1572 przez Hansa Barnstropa, z imionami fundatorów i dwiema plakietkami z Matką Boską z Dzieciątkiem.”
W kościele jest też baldachim na którego podniebieniu znajduje się Duch Św. w postaci gołębicy.
Z mechowskim kościołem swoje losy związał społecznik, kaszubski poseł w sejmie pruskim, ksiądz proboszcz Bolesław Witkowski. To on zakładał młodzieżowe towarzystwa, krzewił polską oświatę. Zasłynął jako niezwykle skuteczny zielarz.
Był on proboszczem w Mechowie od roku 1895 w odrodzonej Polsce otrzymał Krzyż Oficerski Polonia Restituta. To jego męczeńska krew zakrzepła w pobliskich Piaśnickich Lasach jesienią 1939r. Przed ks. Witkowskim długie lata działał w Mechowie ks. Teofil Bączkowski, żarliwy patriota i społecznik. Założył we wsi Kółko Rolnicze, dbał o podniesienie kultury rolnej, przeciwstawiał się germanizacji. Prześladowany był on przez władze pruskie i usunięty w 1877r. z probostwa, wówczas ukrywał się u chłopów.
Kościół p.w. św. św. Jakuba i Mikołaja w Mechowie, ze względu na swoje odosobnienie, sprzyja duchowej refleksji. Świątynia ta przetrwała zapewne do dziś dzięki ogromnemu zaangażowaniu wiernych i troskliwości kapłanów.
Granice parafii zmieniały się kilkakrotnie:
W XVII wieku, samodzielna dotąd wspólnota w Starzynie, do czasu ponownej jej erekcji 18 stycznia 1888r. należała do Mechowa, zaś od 1949r. do 20 września 1977r. – odzyskany po drugiej wojnie światowej poewangelidzki kościół w Leśniewie pełnił rolę świątyni filialnej. Również przynależność diecezjalna wspólnoty mechowskiej zmieniła się dwukrotnie: 20 listopada 1818r. został utworzony apostolski wikariat pomorski, który 16 lipca 1821r. na mocy bulli papieskiej „ De salute animarium” został włączony do diecezji chełmińskiej, a od 22 marca 1992r. Mechowo znajduje się w archidiecezji gdańskiej.
Świadectwem pobożności i żywej wiary tej społeczności są liczne krzyże oraz kapliczki przydrożne i przydomowe ( w Mechowie są kapliczki poświęcone Najświętszemu Sercu Jezusowemu, św. Józefowi i Matce Bożej Królowej Nieba, a w Darżlubiu św. Stanisławowi Kostce i św. Rozalii). Są one także znakiem gorliwości pracujących tu kapłanów ( w pewnych okresach byli tu także wikariusze ). Kroniki odnotowują nazwiska następujących proboszczów: ks. Reinoldus Gemkaw, o. Bartłomiej – cysters, ks. Jan Busch, ks. Marcin Kwitosicz, ks. Baltazar Marouart, ks. Mateusz Bukliński, o. Dionizy Gropman – cysters, o. Mikołaj Lerchenfeldt – cysters, ks. Józef Dombrowski, ks. Franciszek Ciesielski, ks. Andrzej Netzell, ks. Teofil Bączkowski ( wielki obrońca polskości ), ks. Piotr Dunajski, ks. Bolesław Witkowski, założyciel Banku Ludowego dla ludności nadmorskiej, poseł do Sejmu Konstytucyjnego w Warszwie, ks. Ernest Laws, ks. Feliks Fischoender, ks. Edmund Fleming, ks. Walerian Labens, ks. Kazimierz Głowacki, ks. Jan Pliszka, ks. Kanonik Zygmunt Trella; od grudnia 2004 roku do czerwca 2006 roku ks. Krzysztof Kiwitt, a od czerwca 2006 roku ks. Jacek Bordzoł.
Parafia tworzy jedną wielką rodzinę, w której działają następujące grupy duszpasterskie: Żywy Różaniec, ministranci, schola dziecięca, Trzeci Zakon św. Franciszka, Rodzina Pielgrzymów Kaszubskich i Rada Parafialna.
